Khi có các chất lạ xâm nhập vào cơ thể, cơ thể bắt đầu có những phản ứng bất thường đó được hiện tượng bị dị ứng. Các chất lạ này được gọi là dị nguyên- kháng nguyên, khi các chất này xâm nhập vào máu, lúc đó cơ thể sẽ bị kích thích để kháng lại những kháng nguyên từ cơ thể vào. Nếu giữa kháng nguyên và kháng thể phản ứng với nhau trong sự kiểm soát; cơ thể sẽ không có hiện tượng gì. Tuy nhiên nếu hai phản ứng này xảy ra qua tầm kiểm soát hay còn gọi là phản ứng bất thường; thì cơ thể bắt đầu có hiện tượng gọi là dị ứng, và xuất hiện một số triệu chứng.
Truy tìm nguyên nhân
Rất có nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng cơ thể bị dị ứng. Nếu bất cứ thứ gì không thuộc về cơ thể khi xâm nhập vào máu đều có thể gây ra hiện tượng dị ứng. Tuy nhiên, hiện tượng đó lại xảy ra tùy thuộc vào cơ địa từng ngày. Vì vậy; yếu tố cơ địa là một trong những yếu tố quan trọng nhất; những người dễ bị dị ứng hay còn gọi là cơ địa atopy.
Người ta thấy những cặp song sinh nếu bị phản ứng thì cả hai cùng bị và nếu gia đình có bố mẹ, anh chị em ruột bị dị ứng thì nguy cơ người đó bị dị ứng rất cao. Ngoài ra, hiện tượng dị ứng hiện nay xuất hiện ngày càng nhiều có lẽ có sự góp phần của sự ô nhiễm môi trường, lối sống mất vệ sinh, bệnh nhiễm trùng, sự xuất hiện của nhiều loại hóa chất tổng hợp mới có khả năng gây phản ứng cao và chế độ ăn uống thay đổi.
Các nhóm tác nhân gây dị ứng
Nhìn chung, có các nhóm tác nhân (dị nguyên) gây phản ứng này là: Thuốc và các loại hóa chất. Ví dụ như các loại hóa chất dùng trong công nghiệp thuộc da, dệt vải; thuốc trừ sâu, diệt cỏ, kích thích tăng trưởng trong nông nghiệp; hóa chất dùng trong mỹ phẩm như phấn, son, sáp môi… Các tác nhân từ môi trường bị ô nhiễm như khói bụi, xăng dầu, xác động vật bị nghiền nhỏ hóa bụi. Tiếp đến là nhóm các dị nguyên có nguồn gốc thực vật như phấn hoa, nhựa cây, lá cây độc. Các dị nguyên có nguồn gốc động vật như chất độc các loại côn trùng (ong, rắn, bò cạp, sứa…). Dị ứng có căn nguyên do nhiễm nấm, nhiễm ký sinh trùng như giun, sán các loại.
Thực phẩm cũng là một nhóm nguyên nhân hay gặp và rất nhiều người bị phản ứng lạ khi uống sữa tươi, một số loại củ quả, mật ong, nhộng ong, nhộng tằm. Thực phẩm có nguồn gốc thủy – hải sản hay gây dị ứng hơn các loại thực phẩm khác do hải sản chứa nhiều loại protein bổ dưỡng nhưng cũng có những protein “lạ”, khi ăn vào cơ thể sẽ là những kháng nguyên thực sự.
Biểu hiện dị ứng như nào?
Dị ứng biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau sau khi tác nhân gây dị ứng xâm nhập cơ thể. Hàng đầu là các biểu hiện ngoài da như đỏ da; mẩn ngứa, nổi mày đay. Các biểu hiện thần kinh như: đau đầu, chóng mặt, ngất. Các tổn thương niêm mạc như phù nề niêm mạc mắt, mũi, miệng. Các triệu chứng hô hấp như: hắt hơi, ngạt, chảy nước mũi; khó thở kiểu hen; co thắt thanh quản; phù nề thanh môn gây tắc nghẽn hô hấp. Các biểu hiện đường tiêu hóa như: đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa. Đặc biệt là triệu chứng sốc phản vệ khi có trụy tim mạch với các triệu chứng sốc như da tái lạnh; mạch nhanh nhỏ; nổi vân tím, tụt huyết áp, hôn mê… Các trường hợp tối cấp như: co thắt thanh quản; phù nề thanh môn; sốc phản vệ có thể gây tử vong nhanh chóng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Lời khuyên thầy thuốc
Dự phòng phản ứng bao gồm các biện pháp như khi dùng thuốc; đặc biệt là thuốc kháng sinh phải chú ý tới tiền sử dị ứng của bệnh nhân. Khi dùng các loại hóa mỹ phẩm phải thử vào vùng da cẳng tay trước khi sử dụng. Mang đủ trang thiết bị bảo hộ lao động khi phải tiếp xúc với hóa chất; sơn; dầu; thuốc trừ sâu diệt cỏ. Điều trị tốt các bệnh nhiễm nấm, kí sinh trùng.
Với người bị dị ứng phấn hoa, dị ứng thực phẩm trong đó có thủy – hải sản phải hết sức thận trọng khi ăn uống. Đối với người có cơ bị phản ứng, có thể tới các trung tâm miễn dịch – dị ứng để điều trị giải mẫn cảm; hoặc xác định rõ loại chất gây hiện tượng đó để bệnh nhân phòng tránh tiếp xúc.
Đọc nhiều tin tức hơn tại: Mỹ phẩm, Spa
Nguồn: Báo Sức khỏe và đời sống
Phạm Minh Thảo
